Wat is schoonmaakkwaliteit?
Zoekende naar een definitie van schoonmaakkwaliteit sprak mij deze het meest aan: "Het niveau van de gewenste reinheid dat wordt bereikt, maar ook de effectiviteitvan het schoonmaakproces". Schoonmaakkwaliteit heeft dus betrekking op het resultaat én het proces van schoonmaken zelf. Wanneer we schoonmaken, verwijderen we ongewenste substanties zoals stof en vlekken van het oppervlak (esthetische reiniging). Maar wat we vaak ook willen verwijderen of verminderen zijn micro-organismen, met name de ziekmakende micro-organismen (hygiënische reiniging). Soms is er zelfs behoefte aan het daadwerkelijk doden van de ziekteverwekkers. In dat geval is het belangrijkste doel niet schoonmaken maar desinfecteren. Twee verschillende begrippen die regelmatig, ook door professionals, door elkaar worden gebruikt.
Wat willen we bereiken met schoonmaken?
Er zijn verschillende redenen waarom we onze omgeving schoonmaken. Enkele hiervan zijn onze leefomgeving visueel aantrekkelijk houden, onaangename geuren verwijderen, het aantal micro-organismen op het oppervlak verminderen, stressvermindering, escalatie van het vuilniveau en slijtagevermindering van het oppervlak.
Een schone omgeving vermindert stress en angst, verbetert de concentratie en productiviteit, de stemming en het welzijn.”
Interessant is het verschijnsel dat een eenmaal vuile omgeving in een versneld tempo verder vervuilt als je er niets aan doet. Er zijn een aantal theorieën die dit fenomeen verklaren:
“De theorie van de gebroken ruiten.” De theorie verwijst naar het fenomeen dat na het sneuvelen van het eerste glas in een leegstaand pand, overige ruiten al snel volgen. Dus, zichtbare tekenen van wanorde kunnen duiden op een gebrek aan sociale controle en verdere wanorde aanmoedigen.
“Normalisatie van vuil.” De aanwezigheid van vuil kan fungeren als een sociaal signaal. Slordigheid normaliseert en de neiging om schoon te maken vermindert.
‘Diffusie van verantwoordelijkheid.” Meerdere mensen die een omgeving gebruiken, kunnen ervan uitgaan dat iemand anders voor de schoonmaak zal zorgen. Ze doen het dus niet zelf wat uiteindelijk tot verwaarlozing en vuilophoping kan leiden.
Wat bepaalt de kwaliteit van schoonmaken?
Er zijn veel variabelen die de kwaliteit van schoonmaken bepalen. Laten we beginnen met de basis.
Tijd. Als een schoonmaker onvoldoende tijd krijgt om de klus te klaren, zal de kwaliteit van het schoonmaken minder zijn. Zo eenvoudig is het. Maar toch zien we situaties waar schoonmakers om welke reden dan ook onvoldoende tijd krijgen wat in bijvoorbeeld in zorgomgevingen risico’s met zich meebrengt
Schoonmaakproducten. In veel situaties is schoonmaken met hoogwaardig microvezel en alleen water voldoende. Er zijn echter ook situaties waarin een geschikt reinigings- of onderhoudsproduct nodig is om je doel te bereiken. En als dat dan nodig is, moet je natuurlijk wel het juiste schoonmaakproduct gebruiken.
Apparatuur en hulpmaterialen. Professionelemachines en hulpmaterialen met een mechanische werking zijn nodig om goed schoon te kunnen maken. Om kosten te besparen zie ik professionele schoonmakers soms werken met huishoudelijke producten. Huishoudelijke producten zijn prima, maar niet ontworpen voor de professionele schoonmaak.
Temperatuur. Temperatuur kan de kwaliteit van het schoonmaken beïnvloeden, maar het kan ook een negatieve invloed hebben. Als je bijvoorbeeld bloedvlekken wilt verwijderen met heet water, zal het resultaat slecht zijn omdat bloedeiwitten bevat die door de warmte stollen waardoor de vlek zich nog verder aan het oppervlak hecht. Een andere veelvoorkomende fout is dat schoonmakers heet of warm water gebruiken om vloeren en interieuroppervlakken schoon te maken. Het effect van de warmte wordt vrijwel tot nul gereduceerd zodra de mop of doek het koude oppervlak raakt. Tenslotte is het goed om te weten dat bacteriën over het algemeen sneller in warme, vochtige omstandigheden reproduceren. Iets wat we niet willen, zeker niet in zorgomgevingen.
De oplettende lezer heeft waarschijnlijk gezien dat bovengenoemde vier factoren de Cirkel van Sinner vertegenwoordigen. Maar er is meer dat de schoonmaakkwaliteit bepaalt.
Opleiding. Iedereen kan schoonmaken, maar niet iedereen kan professioneel schoonmaken. Dat vereist opleiding. Niet eenmalig, maar herhaaldelijk, iets dat vaak wordt verwaarloosd.
Voldoen aan actuele richtlijnen en normen. Richtlijnen en normen helpen om een gewenste schoonmaakkwaliteit op een uniforme manier te bereiken. Ze moeten duidelijk vermelden wat het gewenste resultaat moet zijn, hoe het uitgevoerd moet worden en met welke frequentie.
Gedrag. Dit is een zeer interessant element dat de kwaliteit van het schoonmaken beïnvloedt. De arbeidskosten maken doorgaans een aanzienlijk deel uit van de totale kosten, variërend van 50% tot 80%. Het is daarmee duidelijk dat menselijk gedrag een bepalende factor is. En dat geldt niet alleen voor de invloed op de kosten van een schoonmaakactiviteit, maar ook voor de kwaliteit.
Gedrag maakt het verschil
Het gedrag van schoonmaakmedewerkers, zowel uitvoerenden en leidinggevenden, is cruciaal voor het bereiken en behouden van de schoonmaakkwaliteit. Werkhouding, betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel hebben een dominante invloed op het schoonmaakresultaat.
Om te beginnen wordt gedrag natuurlijk beïnvloedt door de eerdergenoemde factoren. Als er geen tijd is om schoon te maken, onvoldoende opleiding wordt gegeven, onprofessionele hulpmiddelen worden gebruikt en richtlijnen niet beschikbaar zijn, zal de schoonmaker lijden. En wanneer mensen lijden, gedragen ze zich anders. Er ontstaat een houding die iemand wel eens als volgt omschreef: “Als mijn leidinggevende het niets kan schelen, waarom zou ik me dan druk maken?”
Er kunnen nog veel meer dingen gezegd worden over het belang van menselijk gedrag en de variabelen die gedrag beïnvloeden. Het lijkt erop dat gedrag de belangrijkste factor is en daarom meer aandacht en onderzoek verdient als we de kwaliteit van het schoonmaken willen verbeteren.
Wanneer kunstmatige intelligentie, kwantumtechnologie, batterijtechnologie en andere opkomende technologieën steeds toegankelijker zijn en meer worden geïntegreerd, zal het vak van professioneel schoonmaken significant veranderen. Maar zolang mensen intensief betrokken zijn bij de schoonmaakoperatie, is het de moeite waard om te investeren in tools die mensen positief motiveren om te doen wat ze moeten doen op een professionele, effectieve en bewezen manier.
Dit artikel is gesponsord door FHCS Vileda Professional
