Waarom is goede handhygiëne zo belangrijk?
Via de handen worden de meeste ziekteverwekkers verspreid. Je handen zijn namelijk een vervoersmiddel voor ziekteverwekkende bacteriën. Dit komt bijvoorbeeld doordat:
- Je vaak zonder het te merken je ogen, neus en mond aanraakt. Via deze routes kunnen ziektekiemen het lichaam binnendringen en je ziek maken.
- Ziektekiemen van ongewassen handen in eten of drinken terecht kunnen komen tijdens het bereiden of nuttigen. Onder bepaalde omstandigheden kunnen die ziektekiemen zich vermenigvuldigen en je ziek maken.
- Ziektekiemen van ongewassen handen kunnen worden overgedragen op voorwerpen zoals trapleuningen, tafels of speelgoed – en vervolgens op de handen van andere mensen.
Door een goede handhygiëne verklein je de kans dat jij zelf of iemand in je omgeving ziek wordt; het is de meest effectieve manier om verspreiding van ziektemakers te verminderen. Dat geldt bijvoorbeeld voor het griep- en coronavirus, het norovirus en zorg-gerelateerde infecties.
Het belang van handhygiëne in cijfers
Volgens het Centers for Disease Control and Prevention (CDC, het Amerikaanse nationale instituut voor ziektepreventie en volksgezondheid) wast wereldwijd naar schatting slechts 19% van de mensen zijn handen met zeep na een toiletbezoek.
Andere cijfers en feiten over handhygiëne:
- Handen wassen kan ongeveer 30% van diarree-gerelateerde ziekten en 20% van luchtweginfecties (zoals verkoudheden) voorkomen.
- Jaarlijks sterven ongeveer 1,8 miljoen kinderen jonger dan vijf jaar aan diarree en longontsteking – de twee belangrijkste doodsoorzaken onder jonge kinderen wereldwijd.
- Hoewel mensen wereldwijd vaak hun handen met water schoonmaken, gebruiken maar weinigen zeep. Handen wassen met zeep verwijdert ziektekiemen veel effectiever.
- Goede handhygiëne op jonge leeftijd kan in sommige situaties bijdragen aan een betere ontwikkeling van kinderen.
Bovendien zorgt voorlichting over handen wassen in de samenleving, volgens CDC, voor:
- Vermindert het aantal mensen dat ziek wordt van diarree met 23–40%.
- Vermindert diarree bij mensen met een verzwakt immuunsysteem met 58%.
- Vermindert luchtweginfecties, zoals verkoudheid, in de algemene bevolking met 16–21%.
- Vermindert schoolverzuim door maag- en darmklachten bij kinderen met 29–57%.
Handen wassen helpt bij de strijd tegen antibioticaresistentie
Door ziekten te voorkomen, neemt het gebruik van antibiotica af en daarmee ook de kans op het ontstaan van antibioticaresistentie. Handen wassen kan ongeveer 30% van diarree-gerelateerde ziekten en 20% van luchtweginfecties (zoals verkoudheden) voorkomen. Voor deze aandoeningen worden vaak onnodig antibiotica voorgeschreven.
Door regelmatig handen te wassen, kunnen we het overmatig gebruik van antibiotica tegengaan – de belangrijkste oorzaak van wereldwijde resistentie. Handen wassen voorkomt bovendien dat mensen ziek worden van bacteriën die al resistent zijn en moeilijk te behandelen zijn.
Hoe moet je je handen wassen?
Het RIVM deelt een duidelijk stappenplan voor hoe je je goed en effectief wast:
- Maak je handen goed nat.
- Neem genoeg zeep voor beide handen en polsen.
- Wrijf de handpalmen tegen elkaar.
- Wrijf de handpalm over de handrug met de vingers in elkaar.
- Wrijf de handpalmen en de vingers in elkaar.
- Wrijf de achterkant van de vingers in de handpalmen.
- Wrijf de duim en pols in de handpalm.
- Maak een draaiende wrijvende beweging met de vingertoppen in de handpalm.
- Spoel de handen en polsen af met stromend water.
- Maak de handen goed droog
Extra tips bij het handen wassen
- Doe eventuele sieraden af. Lukt dat niet? Was ze dan mee.
- Het maakt niet uit of je koud of warm water gebruikt. Vuil en bacteriën laten bij koud water even goed los als bij warm water.
- Bij het drogen van de handen kunnen er ziekteverwekkers op de handdoek komen. Droog je handen bij ziekte bij voorkeur met een papieren handdoek. Heb je alleen een stoffen handdoek? Doe deze dan dagelijks in de was.
- Belangrijk is dat je handen goed droog worden. Bij het gebruik van een blazer blijven de handen vaak nog nat. Een schone, droge doek gebruiken is beter.
- Bij voorkeur was je je handen met stromend water en vloeibare zeep. Is er geen handenwasgelegenheid en zijn je handen niet zichtbaar of niet voelbaar vuil? Dan kun je handdesinfectiemiddel gebruiken.
