Sinds kort staat op het rangeerterrein bij station Zwolle een testtrein die wordt gebruikt om nieuwe middelen, materialen en machines uit te proberen. Het schoonmaken van treinen is bepaald geen eenvoudige klus, vertelt Joost van der Bijl, manager Landelijk Bureau Reiniging NS. “Wat het vooral lastig maakt is de planning. Treinen zijn eigenlijk rijdende gebouwen. Er worden steeds meer treinen ingezet, de tijd dat ze ’s nachts stil staan is afgenomen en het aantal locaties is verminderd. Dan is dé grootste uitdaging: Hoe zorg je ervoor dat al die treinen schoon weer op weg gaan?”
Schoonmaak van treinen vooral tijdens nachtelijke uren
Dagelijks rijden er gemiddeld zo’n zevenhonderd treinen van de NS rond in Nederland. Het grootste deel daarvan wordt tijdens de nachtelijke uren schoongemaakt door ongeveer duizend medewerkers. NS heeft de reiniging van het materieel verdeeld over drie contracten: binnenlandse treinen, specialistische reiniging en internationaal materieel (en HSL). Dat is logistiek een flinke klus. Er zijn in ons land in totaal 35 zogeheten overstandslocaties. Van klein tot groot… Ongeveer de helft van deze locaties beschikt over een wasstraat, waar de buitenkant van de treinen wordt gereinigd. Tijdens de dienst pakken schoonmakers de treinen aan op de keerpunttijden.
“Het gaat dan om het grove werk, de hardnekkige zaken. Denk aan het legen van de prullenbakken, schoonmaken van toiletten, het opruimen van afval dat verspreid ligt in de trein en het nalopen van alle coupés.” Elke nacht worden de treinen die gereden hebben, grondig schoongemaakt en eens in de drie maanden krijgen ze een uitgebreide schoonmaakbeurt. “Op drie lange trajecten rijden schoonmakers mee tijdens de rit om afval op te halen: Care on Track. We merken dat dit effect heeft. De schoonmaker krijgt een gezicht en dat heeft effect. Reizigers laten hun afval minder vaak slingeren en gooien hun vuil netjes in de afvalbak of nemen het mee naar het perron om het daar vervolgens weg te gooien. Dit scheelt de helft van het afval. Daardoor hebben de schoonmakers op de eindstations meer tijd over voor andere schoonmaakklussen.” Inmiddels rijden de eerste sprinters rond die gescheiden afvalbakken hebben. “Die prullenbakken moeten ook in de nieuw aan te schaffen treinen standaard zijn.”
Reinigingstestcentrum
De DM 90, een oude dieseltrein die overbodig is geworden, heeft een vaste stek gevonden op het rangeerterrein in Zwolle. “We hebben dit reinigingstestcentrum in het leven geroepen om de praktijksituatie zo goed mogelijk na te bootsen”, legt Van der Bijl uit. “Juist door nieuwe materialen, middelen en machines in een trein te testen, weet je of iets werkt. Is er voldoende ruimte? Kun je overal goed bij? Ben je mobiel genoeg? Treden er geen beschadigingen op als je een treinwand met een bepaald middel aanpakt om bijvoorbeeld inktstrepen te verwijderen. Dergelijke zaken kun je niet vanachter je bureau ontdekken.”
Juist door nieuwe materialen, middelen en machines in een trein te testen, weet je of iets werkt. (Joost van der Bijl, manager Landelijk Bureau Reiniging NS)
Service Management maakt een rondje door de testtrein, waar schoonmakers van Hago al begonnen zijn om nieuwe reinigingsmiddelen en -materialen uit te proberen. “Een groot probleem aan boord van treinen die worden gereinigd, is het gebrek aan stroom en water. De oudere modellen accustofzuigers zijn binnen no time leeg, maar de nieuwste modellen gaan een stuk langer mee. Die zijn mogelijk interessant voor de schoonmakers om te gebruiken. Maar welke stofzuigers vinden zij het beste? En is het gewicht acceptabel?”
Schoonmaakinnovaties op de werkvloer
Een coupé verderop liggen verschillende schoonmaakaccessoires op een tafel uitgestald om uitgeprobeerd te worden. “De Ciao!Gum is ontwikkeld door een medewerker van Hago Rail Services. De bezem heeft een eenvoudig te bevestigen opzetstuk waarmee snel en eenvoudig kauwgom verwijderd kan worden. De schoonmaker hoeft daardoor niet langer door de knieën. Een handige uitvinding die op de werkvloer is bedacht.” Onlangs werd het contract van de NS met Hago voor het reinigen van de binnenlandse treinen verlengd. “Innovatie speelde bij de aanbesteding absoluut een grote rol. Wat dat betreft hebben we in Hago een fijne partner gevonden, die ook continu op zoek is naar manieren om de kwaliteit van de schoonmaak nog verder te verbeteren.”
Ook de Unger Stingray, het binnenreinigingssysteem waarmee ruiten kunnen worden schoongemaakt, ligt op de tafel. “Dit systeem kan uitkomst bieden om de binnenkant van de voorruit van de machinist schoon te maken. Het dashboard neemt behoorlijk wat ruimte in beslag. Met deze lange stok kun je er een stuk gemakkelijker bij.” Chafik Kouboye, één van de schoonmakers van Hago die materialen en middelen uitprobeert in de trein, is kritisch. “Ik vraag me af of dit systeem het lang volhoudt. Het krijgt behoorlijk wat te verduren. Ik denk dat het hier op gegeven moment afbreekt.” Kouboye wijst naar de plek waar de borstel aan de stok bevestigd is. “Dit is een stukje plastic. Of het stevig genoeg is, moeten we in de praktijk uitvinden.”
Bekladding
Samen met zijn collega’s, rayonmanager Johny Froon en schoonmaker Arthur van Moorsel, probeert Kouboye deze ochtend uit welke middelen goed werken voor het verwijderen van inktstrepen. De mannen houden zich bezig met specialistische reiniging, waaronder het verwijderen van graffiti. Ze weten wel raad met dit soort bekladding. Van der Bijl: “De ene soort inkt is de andere niet. Sommige inkt trekt dieper in een materiaal. We hebben voorbeeldstrepen aangebracht met verschillende soorten stiften om de verschillen te zien. Hoeveel moeite kost het om de strepen te verwijderen? En treden er beschadigingen op aan het materiaal van de treinwand?”
Leveranciersdag
Van der Bijl wil binnenkort een leveranciersdag organiseren en partijen uitnodigen om hun materialen, machines, middelen of andere oplossingen in de testtrein in Zwolle te demonstreren. “De ontwikkelingen gaan razendsnel. Misschien zijn er producten of oplossingen die op andere plekken al gebruikt worden en die voor ons ook uitkomst bieden, zoals eerder genoemde rugstofzuigers. Maar ik denk ook aan schoonmaakgels, waarbij het niet nodig is om water te gebruiken. Of aan middelen die ervoor zorgen dat inkt of andere bekladding snel en makkelijk verwijderd kan worden. Of een compacte, lichte accustoomreiniger waarmee schoonmakers (voornamelijk tijdens de korte keertijden) toiletten kunnen reinigen.” Ook op het gebied van digitalisering, gebruik van sensoren en robotisering ziet Van der Bijl mogelijkheden. “Wij willen met dit initiatief out of the box denken en partners opzoeken om mee te denken. We vragen daarbij om hun expertise. Hoe kunnen zij ons en de schoonmakers helpen om het werk verder te verbeteren en de reis voor klanten nog comfortabeler te maken? Dat is ons doel. Kortom, wie gaat de uitdaging aan?”
Heeft u een goed idee voor de treinschoonmaak? NS is op zoek naar producenten en leveranciers van schoonmaakmaterialen, -middelen, -machines en -oplossingen om samen nieuwe concepten uit te werken en treinschoonmaak verder te verbeteren. Heeft u interessante ideeën? Geef deze dan door via: goed.idee@ns.nl. Wie weet wordt uw idee binnenkort in de testtrein in Zwolle getest.
Dit artikel verscheen in Service Management nummer 6. Klik hier voor een abonnement of een proefnummer.
Lees ook:
Schoonmaak van treinen na aanrijding is loodzware baan
NS verlengt contract met HRS voor treinschoonmaak met 2 jaar
Hago Rail Services lanceert App voor schonere treinen
Sanifair opent toiletten op 21 NS-stations
- ‘We vertellen over contracten voor treinschoonmaak of over vliegtuigen op Schiphol die schoon de lucht in moeten. Het zijn uiteindelijk allemaal FM’ers die ervoor zorgen dat dit gebeurt.’
