Erik van Eerten (Gemeente Zwolle) over circulair FM: 'Verleg de grens door verder in de keten te kijken'

In 2019 won Van Eerten met zijn afstudeerscriptie over circulaire economie de FMN Student Award, een prijs voor de meest impactvolle bachelorscriptie in Nederland op het facilitaire vakgebied. Tijdens zijn master Design Driven Innovation in Leeuwarden, een jaar later, borduurde hij voort op zijn onderzoek. Hiermee belandde hij in 2020 in de top drie bij dezelfde wedstrijd. In 2023 werd hij genomineerd voor de ISS Workplace Talent of the Year-award.
Niet zo verwonderlijk dus dat Van Eerten zich helemaal op zijn plek voelt bij de gemeente Zwolle als facilitair adviseur, met als specialisme circulaire economie.

Met passie vertelt hij over de aanbestedingen waarbij de methode Rapid Impact Contracting (RIC) is toegepast: een inkoopmethode die gericht is op innovatieve duurzame oplossingen.

Van Eerten maakt deel uit van het team facilitaire adviseurs, dat valt onder de vleugels van de omvangrijke afdeling Services. Als lid van het programmateam circulaire economie schrijft hij bovendien mee aan het beleid van de gemeente hoe zij circulariteit borgen.
'Het was bijvoorbeeld standaard om nieuw meubilair aan te schaffen. Dat vliegen wij nu anders aan. We kijken eerst wat wij nog hebben en of dat gerepareerd kan worden of ergens anders een plek kan krijgen. En we kijken naar de contractduur, of de marktpartij een langer perspectief kan krijgen.'

Hybride vergaderen

In zijn portefeuille zit ook het stroomlijnen van hybride vergaderen vanuit het contract AV-middelen. De coronapandemie bracht dit in een stroomversnelling. De vijf contracten zijn teruggeschroefd naar drie. Verder is geïnvesteerd in de aanschaf van één systeem, dat is gekoppeld aan een Microsoft Teams Rooms-account.
Ideaal is dat dit systeem op afstand te bedienen is en uit te bereiden is naar wens. 'Je kunt een vergaderruimte uitnodigen voor deelname aan een meeting of iemand inbellen.'

Modern ingerichte vergaderruimtes bieden hiervoor perfecte faciliteiten door de aanwezigheid van een groot scherm, een camera, een soundbar en microfoons in het plafond.
'Zodat de medewerkers die de meeting vanuit huis bijwonen het gesprek echt goed kunnen volgen. We hebben nu dertig van deze ruimtes en dit aantal probeer ik gefaseerd uit te breiden. Vanaf januari gaan we experimenten met hybride systemen in combinatie met Touch-mogelijkheden. Zo ontwikkelen we mee met de nieuwste technologie om de behoefte van hybride vergaderen zo goed mogelijk te faciliteren.'

Kennis delen

Van Eerten maakt zich sterk voor het verspreiden van circulaire kennis binnen en buiten de organisatie. Zo is hij bij Regio Zwolle Circulair kartrekker van de werkplaats Circulair Inkopen en Aanbesteden. In Regio Zwolle Circulair zijn 22 gemeenten, maar ook onder andere het MKB Nederland, Kennispoort regio Zwolle, VNO-NCW midden en hogeschool Windesheim maken hier onderdeel vanuit.

De onderwerpen die ter tafel komen zijn uiteenlopend. Zo is een bijdrage geleverd aan het Kennisinnovatie Mapping (KIEM) onderzoek van Windesheim (waarbij praktijkgericht onderzoek naar circulair aanbesteden is gedaan), worden gemeentelijke casussen besproken in de werkplaats en is er een workshop aangeboden over het maken van een programmaplan circulaire economie.

Het nieuwe Dynamisch Aankoop Systeem (DAS) van provincie Overijssel vindt hij een inspirerend voorbeeld. Hierbij wordt de catering niet bij één grote contractpartij afgenomen, maar voor kortere periodes bij lokale partijen.
'Dat vind ik een mooie invalshoek. Het vergt wel veel van je, omdat je om het half jaar weer een contract voor een bepaalde stroom, bijvoorbeeld zuivel, moet afsluiten in plaats van een volledig hoofdcontract voor tien of twaalf jaar. En wat doe je als jouw partij een keer geen melk kan leveren? Dat soort vragen krijg je dan.'

Kunst

Een mooi initiatief dat is ingestoken vanuit RIC is een project rond bedrijfsafval. Hoofddoel was: benut (bedrijfs)afval als grondstof. Gesprekken leidden tot een samenwerkingsverband tussen opdrachtgevende partijen, mbo-vakschool Cibap, zorgorganisatie Dimence Groep/ stichting Wijz en Gemeente Zwolle. Daarna is er samen een aanbesteding uitgezet.

Een van de eerste projecten die voortvloeide uit het bedrijfsafvalcontract was dat ouderen van een sociale werkplaats afvalhout en andere afvalstromen van Cibap omtoverden tot kunstwerken. Van Eerten vertelt trots: 'Ze vonden het heel leuk om te doen, ze spraken daardoor ook andere mensen en waren creatief bezig. De kunstwerken zijn aangeboden aan de wethouder. '

Onderwijs

Hij verhaalt vervolgens over een project met Cibap waarbij vier studenten creatief aan de slag mochten met grote houten banken en wat tafels, die de gemeente niet meer gebruikt.
'Ze hebben deze uit elkaar gehaald op elementniveau en er weer verschillende producten van gemaakt. De opdracht hierbij was dat het ontwerp een functionele herbestemming in de nieuwe kantooromgeving van de gemeente moet krijgen en dat het geen kunst mag worden. Met één van die ontwerpen gaan wij verder.'

Studenten van het plaatselijke Deltion College hebben inmiddels met de hulp van een meubelmaker de technische tekeningen gemaakt. De producten worden in samenwerking met een kantoormeubelleverancier in productie genomen.
'Een afvalstroom op een andere manier inzetten is een mooie uitdaging. En het is leuk om het onderwijs hierbij te betrekken en het materiaal terug te laten komen in het eigen kantoor.'

Koffie met impact

Nog een wetenswaardigheid: ieder kopje koffie dat dampend uit de koffieautomaat komt staat garant voor impact. 'Onze koffiemachines zijn gerefubished. De koffiebonen zijn afkomstig van Pure Africa en worden in Nederland in de gevangenis gebrand door Koffielust. De boeren in Rwanda krijgen een eerlijke prijs, er worden micro-kredieten verstrekt tegen een goed rentepercentage en er wordt onderwijs aangeboden. En van iedere liter die hier uitkomt gaat er een liter drinkwater naar Afrika.'

Maar er is nog iets bijzonders: het koffiedik wordt opgevangen in een biozak. 'Zwolsche Zwammen kweekt hier oesterzwammen op die in de lokale horeca op de menukaart staan. Wij hebben ook een elektrische bakfiets gefaciliteerd waarmee iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt een ronde door de binnenstad maakt om koffiedik op te halen bij verschillende partijen. Diegene is helemaal trots!'

Betrek de keten

Van Eerten merkt dat bedrijven en organisaties wel verschil willen maken, maar niet goed weten waar te beginnen.
'De beste manier is om in kleine stapjes die transitie naar een circulaire economie te maken. Dat begint met de vraag stellen: hebben wij deze inkoop nodig? Kunnen we verminderen? Kijk naar het hele proces van je inkoop en betrek zoveel mogelijk ketens bij het maken van impact. Stel dat je een nieuwe koffiemachine wilt kopen, dan kijk je waar je impact kunt maken. Dat houdt niet op bij het bakje koffie dat uit de machine komt. Verleg de grens door verder in die keten te kijken. We zijn, als facilitair adviseurs, nog erg intern georiënteerd, maar het houdt niet op bij onze voordeur.'

Dit artikel is geschreven door Bianca Faber, journalist bij Scherp Communicatie.